De Onder-Lias-flora van Bayreuth

In de omgeving van Bayreuth (Franken, Duitsland) zijn de lagen uit de onderste Lias goed ontsloten. Tot voor kort werden deze afzettingen de Rhät-Lias-lagen genoemd, waarbij de Rhät de bovenste etage van de Trias is en de Lias de onderste etage van de Jura. Nu is echter aangetoond dat de Rhät in de buurt van Bayreuth niet voorkomt en dat de afzettingen uit de Onder-Lias zijn. De lagen worden ook wel de Plantenzandsteen genoemd. De leeftijd van de lagen is ruwweg 200 miljoen jaar.

Op het kaartje is met stippen een aantal vindplaatsen aangegeven, die in de loop der tijden fossielen hebben opgeleverd. Er wordt al heel lang verzameld in dit gebied, voornamelijk in zandgroeves. De plekken zijn echter lang niet allemaal meer productief en bovendien wisselt de situatie geregeld. De zandgroeves moeten volgens de Duitse wet dichtgegooid worden als ze niet meer afgebouwd worden. De gestippelde gebieden op het kaartje geven het Onder-Lias aan.
De planten zijn meestal afgezet in kreken, die deel uitmaakten van een rivierensysteem. De planten die in snelstromend water terechtkwamen, kregen geen kans te fossiliseren, maar in zwakstromende en stilstaande kreken was de situatie gunstiger. Daarom vind je de fossielen nu meestal in lenzen. Dat zijn in feite dwarsdoorsneden van versteende kreken.
De (vrij zachte) steen waarin de fossielen zitten is meestal witachtig, grijs, gelig of okergeel van kleur, maar soms komen ook banden met roodachtige of zwartbruine tinten voor. Van tijd tot tijd hebben er snelle zandafzettingen plaatsgevonden, waardoor de kreken, inclusief de plantenresten, bedekt werden. Soms ook zijn oeverstroken, stilstaande rivierbochten, dode armen en meren bewaard gebleven. Maar de afzettingen met plantenfossielen zijn altijd heel plaatselijk.

Het verzamelen Omdat ik het niet op mijn geweten wil hebben, dat groeves overspoeld worden door verzamelaars, beschrijf ik geen vindplaatsen. Nu is het nog zo, dat groeve-eigenaars soms toestemming geven om te verzamelen, maar het zal duidelijk zijn dat een te grote toeloop de omstandigheden zal verslechteren. Vooral als er mensen zijn die illegaal een groeve ingaan. Om het enthousiasme nog wat meer in te dammen, vertel ik erbij (en het is echt waar) dat de lenzen met fossielen moeilijk te vinden zijn en dat de fossielen niet spectaculair zijn (uitzonderingen daargelaten) omdat ze vaak dezelfde kleur hebben als het gesteente. Dat de foto’s bij dit artikel toch duidelijk zijn, is vooral te danken aan de functie ‘contrastvergroten’ in mijn fotobewerkingsprogramma.

Beschrijving van de flora
Hieronder volgt de lijst van gevonden planten. Klik op de naam van een groep om de soortbeschrijvingen te zien.

Spiropteris

Klik hier voor een overzicht van alle foto's van fossielen.