Veel diersoorten hebben vleugels ontwikkeld en op veel verschillende
manieren. Insectenvleugels zijn niet te vergelijken met vogelvleugels. Waar
komen die vleugels vandaan? Vleugels kunnen zich natuurlijk niet zomaar uit
het niets ontwikkelen. Iets ontwikkelt zich als het dier er voordeel aan
heeft en aan vleugeltjes van een paar centimeters heeft een dier niets. Het
antwoord is dat er in de meeste gevallen verandering van
functie is opgetreden. Reptielen hebben vaak vergroting van
het oppervlak nodig voor de warmteregeling: zonnestralen opvangen als het
koud is en warmte uitstralen als het heet is. Zo zullen sommige reptielen
daarvoor vliezen tussen de poten en het lichaam gekregen hebben. Als deze
dieren zich in bomen bewogen, dan zullen ze op zeker moment plezier van deze
flapjes hebben gehad als ze achtervolgd werden door een roofdier en verplicht
waren naar beneden te springen. De huidflappen braken de val enigszins en
ze konden ontkomen. Vanaf dat moment kon de natuurlijke selectie aangrijpen
waarbij dieren met grotere armflappen in het voordeel waren. Zo is het
voorstelbaar dat een zweefvlieger met vliezen tussen de poten ontstaat als
in de afbeelding.
De rechterafbeelding is van de Icarosaurus (!), die stijfuitstaande
vleugels had.
Meer weten?
Icarosaurus
(in het Engels)
|
Ook veren hebben zich waarschijnlijk ontwikkeld om de warmteregeling
te verbeteren. De laatste tijd zijn er geregeld meldingen van vondsten in
China van dinosauriërs met beharing en zelfs van vertakte haren die
een voorstadium kunnen zijn van veren. Veren zijn heel geschikt om warmte
vast te houden en om hitte buiten te houden. In China zijn ook kleine dino's
met vleugels en veren gevonden. Of zijn dat al vogels? Algemeen neemt men
aan dat de vogels van de dinosauriërs afstammen. Of sterker nog: vogels
zijn dinosauriërs met vleugels en veren.
Ook hier zal verandering van functie hebben plaatsgevonden: van warmteregeling
naar zweef- of vliegvermogen.
Hierboven een van de beroemdste fossielen: de Archaeopteryx of oervogel
uit Solnhofen in Duitsland. Het is nog steeds de oudstbekende vogel. Hij
heeft veren, vleugels en een staart. Naast vogelkenmerken heeft hij ook kenmerken
van reptielen zoals klauwen aan de vleugels en tanden in de bek. Het is een
mooi voorbeeld van een 'missing link', dat wil zeggen een
tussenstadium in een ontwikkeling. In dit geval tussen reptielen en vogels.
Meer weten?
Archaeopteryx, de eerste vogel
|
